Vikinglerin Gözünden İstanbul ve Bizans

Asırlar önce bir İmparatorluk Başkenti olarak kurulan İstanbul, kurulduğu andan bu yana dünyanın dört bir tarafından ilgi odağı olmuştur. Boğazın boynuzundaki küçük Byzántion yerleşimini temel alarak dünyanın merkezi olacak bir imparatorluk başkenti inşa eden I. Konstantin, Hıristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatoru olması sebebiyle adıyla anılan bu kenti, yeni inancını Roma kenti mimarisinin kadim süsleriyle harmanlayarak Hıristiyanlığın en güzel abideleriyle donatmıştır. Bu güzel kenti ziyaret eden, çevreleyen, işgal etmek isteyen ya da ele geçiren her yeni topluluk ona yeni bir isim vermiştir. Bu haliyle belki de dünya tarihinde kendisine en çok isim verilen kentlerden birisi olmuştur. Konstantinopolis, Konstantiniyye, Roma Constantinopolitana, Rūmiyyat al-Kubra ve Çarigrad gibi birçok isim bu kente yakıştırılmış ve verilmiştir. Bu yazıda ise bu güzel kente çok uzak yerlerden, Avrupa’nın kuzey kıyılarından gelen Vikinglerin verdiği ismi ve bu kentteki izlenimlerini ele alacağız.

Lucrezia Borgia’nın On Beşinci Yüzyıldaki Düğünü ve Türk Konuğu

Evlilik törenleri konukları, şaşaları ve dedikodularıyla günümüzde de kamuoyunun her zaman ilgisini çekmiştir. İster sıradan bir mahalle düğünü olsun isterse kraliyet mensuplarının saraylarda gerçekleştirdiği ihtişamlı bir tören olsun evlilik törenleri kayda alınmak ve tarihe not düşünmek için önemli olaylar olarak görülmektedir. Burada yayınlayacağımız metin ise on beşinci yüzyılda gerçekleştirilmiş bir kraliyet düğününü ele almaktadır. Hırsları, entrikaları ve komploları ile Avrupa tarihini şekillendiren en ünlü ailelerden birisi olan Borgiaların evlilikleri dahi siyasetlerinin bir parçası haline gelmiştir. Lucrezia Borgia ile Giovanni Sforza d'Aragona arasında kurulan evlilik bağı gelinin babası Papa VI. Alexander’in gölgesinde Avrupa siyasetinin açık bir gösterisine dönüşmüştür. İşin ilginç yanı ise tanıdık bir konuğun unutulmuş bir anısını ve artık kim olduğunu bilmediğimiz önemli bir Türk konuğun öyküsünü bu ihtişamlı töreni kaydeden Johann Burchard’in kaleminden okuyoruz. 

Viking Mitolojisi Kapsamında Tarkan "Viking Kanı" Filmi İncelemesi

Vikingleri, tarihlerini ve inançlarını kendisine konu edinmiş birisi olarak yıllardır önüme çıkan bir soruyu yanıtlamak isterim. Çalışma alanımı öğrenen herkesin aklına ilk ve tek gelen şey Tarkan: Viking Kanı isimli filmdir. Bazen bu filmin yanı sıra bir de ülkemizde Vikingler adıyla gösterilen “Wickie und die starken Männer” isimli çizgi film de eklenir ama onu daha sonraya bırakarak Türkiye’de yapılmış ilk ve tek Viking filmi olan 1971 yapımı Ertem Eğilmez filmine ciddiyetle bakarak yıllardır peşimi bırakmayan bu sorunsalı noktalamak isterim. Burada filmin internette sahip olduğu üne ve kimilerince hafife alınan teknik yetersizliğine takılmadan ciddiyetle ele almaya çalışacağım.

Evde Olamamanın Uzun ve fakat Kısa Tarihi Üzerine

Bir zorunluluk olarak salgın hastalıklardan korunmak için evlerine dönen yüz milyonlarca insanın yaşadığı derin sarsıntı, kaçınılmaz tarihi gelişmelerin bir sonucu olabilir. Burada öncelikle insanlığın nasıl bu noktaya vardığını anlamaya çalışacak sonrasında ise evin bir yuva ve barınak olarak insanlık için yükselen ve farklılaşan anlamından bahsetmeye çalışacağım. Ev yeniden insan hayatının merkezine otururken, insanlığın evin dışına çıkmasının gelişimine bakmak bir şekilde kendi tarihimize bakmak anlamına da gelmektedir. Evin insanlık tarihindeki ontolojik kuruluşunun ardından yirmi birinci yüzyılda yeniden, ama bu kez zorunluluktan bir daha keşfedilmesi çağımızın belki de en önemli adımlarından birisi olacaktır. 

Sincan’da İslamistan ve Bir Hayali Halife: Bertram W. Sheldrake

Birinci Dünya Savaşı’nın Avrupa dışındaki yankıları genel anlatının içinde kendisine pek yer bulamamaktadır. Avrupa ve Amerika’daki gelişmeler, ve elbette kendimizle doğrudan ilintili Osmanlı İmparatorluğu’nun Yıkılışı ve Kurtuluş Savaşı gibi kısımları tarih kitaplarımızda sıklıkla okumuşsunuzdur. Birinci Dünya Savaşı’nın Afrika’daki izleri dahi Osmanlı ve Avrupa bağlantısı sebebiyle genel kültürel bilgimizde daha fazla yer edinmiştir. Öte yandan Birinci Dünya Savaşı’nın Asya’daki seyri ve sonrasında yaşananlar çoğu kişi için ilgi çekici ya da gerekli dahi görülmemektedir. Buna rağmen Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Asya’daki gelişmeler oldukça heyecan verici ve ilgi çekicidir.

Viking Mitolojisinde Dokuz Rakamı ve Önemi

Collingwood, 1908

Viking Mitolojisinin temel kayağı kabul edilen iki Edda bulunmaktadır. Eddalar Nesir ve Manzum olarak ikiye ayrılmaktadır. Edda kelimesinin tam olarak ne anlama geldiği ise tartışmalıdır. Bazı varsayımlar ortaya atılmışsa da henüz bilim insanlarının bir ortak kanıya ulaştığını söylemek mümkün değildir. Araştırmacıların Edda’nın ne olduğu ile ilgili ortaya attığı teorileri şöyle gruplandırmak mümkündür. Bir kısmı Edda’nın doğrudan “şiir” demek olduğunu söylemektedir zira günümüzde kadim Norse diline en yakın kuzey aksanı kabul edilen İzlanda dilinde şiire óðr denilmektedir. Bir kısmı ise her iki eserin de yazıcısı kabul edilen Snorri Sturluson’un da yetiştiği yer olan İzlanda’daki Oddi kentinden türediğini ileri sürmektedir. Bazı araştırmacılar ise Edda’nın büyük anne, ana kadın anlamı taşıdığını söylemektedir. (Hagen, 1904, s. 127) Her nasılsa edebi ya da coğrafi bir tanımlamaya dayansın bugün, Viking Mitolojisinin temel kaynağı olan Eddalar; iki kitabın da ortak ismidir ve aslında Edda denildiğinde bu iki kitap akla gelmektedir.